Nasz poradnik

Uszkodzony naskórek a grzybica

Częstość występowania grzybicy paznokci jest trudna do ustalenia i jak się wydaje jest niedoszacowana. Wynika to z bagatelizowania choroby ze względu na małe dolegliwości. Częstość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem. Niektóre wyniki badań wskazują, że grzybica paznokci dotyczy nawet do 13% populacji i stanowi 50% wszystkich zmian chorobowych paznokci.

Najczęściej wywołana jest przez grzyby z rodzaju dermatofitów. Rzadziej czynnikiem przyczynowym są grzyby drożdżopodobne i pleśnie lub zakażenia mieszane. Do zakażenia dochodzi przez kontakt bezpośredni z osobą chorą lub materiałem zakaźnym obecnym w otoczeniu. Zakażenie może być izolowane i dotyczyć 1 (najczęściej palucha) lub kilku płytek ale bardzo często jest wynikiem szerzenia się przez ciągłość w przebiegu grzybicy skóry stóp.

Czynnik zakaźny wnika zwykle od wolnego brzegu. Często rozwój choroby poprzedzony jest urazem tej okolicy. Płytka paznokciowa staje się matowa, pogrubiała a jej wolny brzeg staje się nierówny, kruchy, postrzępiony. Rogowacenie łożyska podpaznokciowego doprowadza do oddzielania się płytki od podłoża. Długo trwająca grzybica paznokci prowadzi do uszkodzenia aparatu paznokciowego, czego wynikiem jest ból i trudności w chodzeniu.

Do czynników usposabiających do rozwoju zakażeń paznokci grzybami należy m.in. wzmożona potliwość, noszenie nieprzewiewnych skarpet i ciasnych butów. Osoby korzystające z basenów, sauny, publicznych pryszniców są bardziej narażone na zakażenie. Należy pamiętać, że chodzenie boso po wykładzinach np. w hotelach, czy domach wczasowych zwiększa ryzyko zakażenia. Nawet mikroskopijne fragmenty naskórka, paznokci czy włosów osób zakażonych stanowić mogą źródło zakażenia. Zawarta w nich duża ilość zarodników odpornych na czynniki zewnętrzne utrzymuje się w środowisku ze względu na długi okres przeżywalności, nawet od 18 do 24 miesięcy. Przyleganie tych zakaźnych cząsteczek do skóry zapoczątkowuje rozwój zakażenia. Czynnikiem sprzyjającym jest także płeć męska i palenie papierosów. Do chorób usposabiających do rozwoju choroby należy cukrzyca, przewlekła antybiotyko i kortykosteroideterapia, immunosupresja a także zaburzenia krążenia żylnego kończyn dolnych.

Bardzo istotna w zakażeniach grzybiczych paznokci jest postępowanie zapobiegawcze, czyli profilaktyka. Z jednej strony polega ona na niedopuszczeniu do rozwoju choroby w obrębie aparatu paznokciowego, z drugiej zaś do zapobiegania ponownemu zakażeniu po jego wyleczeniu. Przede wszystkim należy eliminować źródło zakażenia a więc unikanie kontaktu z zakażonymi (leczenie osób chorych), korzystanie z własnych klapek na basenach, w łaźniach i hotelach. Zaleca się noszenie przewiewnego obuwia, zapobieganie poceniu się stóp, dokładne wycieranie stóp po kąpieli i dezynfekcja obuwia osób leczonych.

W przypadku zmiany zabarwienia płytki paznokciowej lub jakichkolwiek objawów niepokojących należy zwrócić się do lekarza, który po ustaleniu czynnika przyczynowego na podstawie wyników badań mikologicznych zaleci odpowiednie leczenie. Grzybica paznokci wymaga leczenia ogólnego, ponieważ wyłączne leczenie miejscowe jest zwykle nieskuteczne.

Spośród leków stosowanych w leczeniu grzybicy paznokci preferowany jest itrakonazol w terapii pulsowej, która polega na pobieraniu leku przez 7 dni z 3 tygodniami przerwy. Ze względu na duże powinowactwo leku do keratyny jego stężenie w skórze utrzymuje się dłużej w przeciwieństwie do innych leków, co umożliwia stosowanie przerw w pobieraniu leku. Zwykle w grzybicy paznokci rąk stosuje się dwa a w grzybicy paznokci stóp 3 pulsy, ze względu na ich wolniejszy wzrost. Itrakonazol działa do około 9 miesięcy po zaprzestaniu jego używania.

Itrakonazol, ze względu na szerszy zakres działania, wykazuje także skuteczność w innych zakażeniach spowodowanych grzybami drożdżopodobnymi i pleśniowymi. O rozpoznaniu, doborze leku i czasu jego stosowania zawsze decyduje lekarz.